در دنیای امروز، تبلیغات نقش کلیدی در معرفی خدمات و جلب نظر مشتریان ایفا می کند. این امر در حوزه سلامت نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که انتخاب ارائه دهنده خدمات سلامت مناسب، تصمیمی حیاتی برای هر فرد محسوب می شود. دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی به عنوان مجموعه ای از قوانین و مقررات، به منظور ساماندهی و نظارت بر تبلیغات ارائه دهندگان خدمات سلامت تدوین شده است. هدف از این دستورالعمل، حفظ سلامت جامعه و جلوگیری از فریب و گمراهی مردم است.
با وجود آگاهی بسیاری از متخصصان پزشکی از این دستورالعمل، نکات پنهان و ناگفته ای در آن وجود دارد که دانستن آنها برای ارائه دهندگان خدمات و همچنین بیماران حائز اهمیت است.
در سال 1403، شاهد تغییرات و بروزرسانی هایی در دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی بودیم که ضرورت آگاهی از آنها را دو چندان کرده است.
در این مقاله، به برخی از این نکات کمتر شناخته شده و همچنین تغییرات سال 1403 می پردازیم تا به شما در ارائه تبلیغات قانونی، شفاف و اخلاقی یاری برسانیم.
چرا باید از دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی مطلع باشیم؟
دلایل متعددی برای آگاهی از نکات دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی وجود دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:
رعایت قانون
عدم آگاهی از قوانین و مقررات تبلیغات نظام پزشکی می تواند منجر به بروز تخلف و در نهایت، ضربه دیدن حرفه و برند شما شود. سازمان نظام پزشکی با متخلفان به شدت برخورد می کند و مجازات های متعددی از جمله جریمه نقدی، تعلیق و لغو مجوز و حتی محرومیت از فعالیت در حوزه پزشکی لحاظ میشود.
حفظ حقوق بیماران
تبلیغات فریبنده و گمراه کننده می تواند حقوق بیماران را تضییع کند و آنها را در معرض خطرات جانی و مالی قرار دهد. به عنوان مثال، تبلیغ روش های درمانی غیرعلمی و بدون پشتوانه علمی می تواند عواقب جبران ناپذیری برای بیماران به دنبال داشته باشد.
ایجاد اعتماد
ارائه اطلاعات دقیق و واضح در تبلیغات، به جلب اعتماد بیماران و ارتقای اعتبار شما در میان آنها کمک می کند. بیمارانی که به شما اعتماد دارند، آسوده تر از خدمات شما استفاده خواهند کرد و به شما وفادار خواهند ماند.
رقابت سالم
آگاهی از قوانین تبلیغات به شما کمک می کند تا در فضایی سالم و منصفانه با سایر افراد در حوزه فعالیت شما رقابت کنید. این امر به نفع بیماران نیز خواهد بود، زیرا آنها می توانند از بین گزینه های مختلف، بهترین انتخاب را داشته باشند. پس با مدیریت تبلیغات درست و اصولی میتواند در این رقابت پیشتاز باشید.
ارتقای سلامت جامعه
آگاهی مردم از نکات دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی به آنها کمک می کند تا در انتخاب ارائه دهنده خدمات سلامت خود آگاهانه تر عمل کنند. این امر به نفع سلامت جامعه خواهد بود، زیرا مردم از خدمات باکیفیت و ایمن بهره مند خواهند شد.
نکاتی که در دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی نمیدانستید
1. دامنه شمول
دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی، کلیه تبلیغات مربوط به ارائه دهندگان خدمات سلامت، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی را در بر می گیرد. این شامل موارد زیر می شود:
- پزشک: کلیه پزشکان دارای مجوز معتبر از سازمان نظام پزشکی، مجاز به تبلیغات مطابق با این دستورالعمل هستند.
- موسسات پزشکی: بیمارستان ها، کلینیک ها، آزمایشگاه ها، مراکز پاراکلینیک و سایر موسسات پزشکی دارای مجوز معتبر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، می توانند مطابق با این دستورالعمل اقدام به تبلیغات نمایند.
- متخصصان غیرپزشک: متخصصان غیرپزشک مانند دندانپزشکان، داروسازان، مامایی و مامایی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی و سایر متخصصان دارای مجوز معتبر از سازمان های مربوطه، مجاز به تبلیغات مطابق با این دستورالعمل هستند.
- محصولات و تجهیزات پزشکی: کلیه شرکت ها و موسسات مجاز به تولید، واردات و توزیع محصولات و تجهیزات پزشکی، می توانند مطابق با این دستورالعمل برای محصولات خود تبلیغات انجام دهند.
موارد زیر مشمول دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی نمی شوند:
- تبلیغات دارو: تبلیغات داروها تابع قوانین و مقررات خاص خود در سازمان غذا و دارو می باشد.
- تبلیغات مکمل های غذایی: تبلیغات مکمل های غذایی تابع قوانین و مقررات خاص خود در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد.
- تبلیغات لوازم آرایشی و بهداشتی: تبلیغات لوازم آرایشی و بهداشتی تابع قوانین و مقررات خاص خود در سازمان غذا و دارو می باشد.
2. اخذ مجوز
بر اساس دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی، کلیه ارائه دهندگان خدمات سلامت و پزشکی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، باید قبل از انجام هرگونه تبلیغاتی، نسبت به اخذ مجوز از سازمان نظام پزشکی اقدام نمایند.
مدارک مورد نیاز:
- فرم درخواست مجوز تبلیغات: این فرم توسط سازمان نظام پزشکی ارائه می شود و باید توسط متقاضی به طور کامل و دقیق تکمیل و امضاء شود.
- کپی برابر اصل مدارک تحصیلی و پروانه مطب/دفتر کار/موسسه: متقاضی باید کپی برابر اصل مدارک تحصیلی و پروانه مطب/دفتر کار/موسسه خود را به همراه درخواست ارائه کند.
- کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه: متقاضی باید کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه خود را به همراه درخواست ارائه کند.
- دو قطعه عکس پرسنلی: متقاضی باید دو قطعه عکس پرسنلی خود را به همراه درخواست ارائه کند.
- گواهی عدم سوء پیشینه: متقاضی باید گواهی عدم سوء پیشینه خود را از مراجع ذیصلاح دریافت و به همراه درخواست ارائه کند.
- تعهدنامه: متقاضی باید تعهدنامه ای مبنی بر رعایت کلیه قوانین و مقررات مربوط به تبلیغات نظام پزشکی را امضاء و به همراه درخواست ارائه کند.
- نمونه محتوای تبلیغاتی: متقاضی باید نمونه محتوای تبلیغاتی خود را به منظور بررسی و تأیید توسط سازمان نظام پزشکی به همراه درخواست ارائه کند.
3. محتوای مجاز
دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی، قوانین و مقرراتی برای محتوای مجاز در تبلیغات ارائه دهندگان خدمات حوزه پزشکی و سلامت در نظر دارد.
موارد مجاز در تبلیغات چیست؟
- معرفی ارائه دهنده خدمات سلامت: در تبلیغات می توان نام، تخصص، سوابق تحصیلی و تجربیات ارائه دهنده خدمات سلامت را به طور خلاصه و مفید ذکر کرد.
- معرفی خدمات ارائه شده: در تبلیغات می توان نوع خدمات ارائه شده توسط ارائه دهنده خدمات سلامت را به طور واضح و شفاف شرح داد.
- معرفی امکانات و تجهیزات: در تبلیغات می توان امکانات و تجهیزات موجود در مرکز ارائه دهنده خدمات سلامت را معرفی کرد.
- ارائه نظرات و رضایت بیماران: در تبلیغات می توان نظرات و رضایت بیماران از خدمات ارائه شده را به شرطی که واقعی و مستند باشند، درج کرد.
- ارائه اطلاعات آموزشی: در تبلیغات می توان اطلاعات آموزشی و بهداشتی مرتبط با خدمات ارائه شده را به طور خلاصه و مفید ارائه کرد.
چه محتوایی ممنوع است؟
- ادعای واهی و اغراق آمیز: در تبلیغات نباید ادعاهای واهی و اغراق آمیز در مورد خدمات ارائه شده، تخصص و مهارت ارائه دهنده خدمات سلامت و یا امکانات و تجهیزات مرکز ارائه دهنده خدمات سلامت مطرح شود.
- استفاده از تصاویر و فیلم های غیرمرتبط: در تبلیغات نباید از تصاویر و فیلم هایی استفاده شود که هیچ ارتباطی با خدمات ارائه شده و یا ارائه دهنده خدمات سلامت ندارند.
- استفاده از تصاویر و فیلم های غیرحرفه ای: در تبلیغات نباید از تصاویر و فیلم هایی استفاده شود که مغایر با شئونات اسلامی و یا عرف جامعه باشند.
- مقایسه با سایر ارائه دهندگان خدمات سلامت: در تبلیغات نباید به طور مستقیم یا غیرمستقیم با سایر ارائه دهندگان خدمات سلامت مقایسه و برتری طلبی شود.
4. نظارت و برخورد با متخلفان
چه مجازاتی در انتظار متخلفان است؟
- جریمه نقدی: متخلفان موظفند جریمه نقدی را به سازمان نظام پزشکی پرداخت نمایند.
- تعلیق مجوز: در صورت تخلفات سنگین، مجوز تبلیغات متخلف برای مدت مشخصی تعلیق می شود.
- لغو مجوز: در صورت تکرار تخلفات و یا تخلفات بسیار سنگین، مجوز تبلیغات متخلف به طور کامل لغو می شود.
- محرومیت از فعالیت: در موارد خاص، متخلف به طور موقت یا دائم از فعالیت در حوزه ارائه خدمات سلامت محروم می شود.
5. نکات ویژه دستورالعمل تبلیغات
- تبلیغات در فضای مجازی: تبلیغات در فضای آنلاین مشمول قوانین و مقررات خاص خود در دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی است. ارائه دهندگان خدمات پزشکی و سلامت باید در هنگام تبلیغات در فضای مجازی، کلیه این قوانین و مقررات را رعایت کنند.
- تبلیغات به زبان خارجی: در صورت استفاده از زبان های خارجی در تبلیغات، باید ترجمه دقیق و گواهی شده آن به زبان فارسی ارائه شود.
- ممنوعیت تبلیغات فریبنده: هرگونه تبلیغاتی که به قصد فریب و گمراه کردن مخاطب انجام شود، ممنوع است.
- ممنوعیت تبلیغات غیرعلمی: هرگونه تبلیغاتی که مبتنی بر یافته های علمی و پزشکی معتبر نباشد، ممنوع است.
- ممنوعیت تبلیغات مغایر با شئونات اسلامی: هرگونه تبلیغاتی که مغایر با شئونات اسلامی و یا عرف جامعه باشد، ممنوع است.
- مسئولیت تبلیغات: مسئولیت محتوای تبلیغات بر عهده صاحب امتیاز مجوز تبلیغات است، حتی اگر تبلیغ توسط شخص دیگری انجام شده باشد.
جمع بندی
دستورالعمل تبلیغات نظام پزشکی، مجموعه ای از قوانین و مقرراتی است که به منظور ساماندهی و نظارت بر تبلیغات ارائه دهندگان خدمات سلامت در جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است. هدف از این دستورالعمل، ایجاد فضایی سالم و منصفانه برای تبلیغات، حفظ حقوق بیماران و ارتقای سطح سلامت جامعه می باشد.
